Zekeriya’nın Övgüsü

Sevgili kardeşler, Tanrı’nın Sözü’nü ilgi çekici ya da heyecan verici bir hale getirmemize gerek yok. Tanrı’nın Sözü zaten ilgi çekici ve heyecan vericidir!

Bu advent sezonunda İncil’e bakmaya devam ederken karşımıza rahip Zekeriya’nın o ünlü ilahisi çıkıyor. Bu ilahinin ilk ayetindeki ilk kelime Kutsal Kitap’ın Latince Vulgate çevirisinde Benedictus kelimesiyle başladığı için bu ilahiye Benedictus adını veriyoruz. Bu ilahi coşkuyla dolu bir kutlama ilahisidir. Luka 1:13’te melek Cebrail’in de söylemiş olduğu gibi Zekeriye ve karısı Elizabet’in bir oğlu olmuştu (a. 57). Elizabet’le kocası Zekeriya çocuk sahibi olma yaşını çok geçmiş olduklarından Elizabet’in bu yaşta çocuk sahibi olmasına Komşularıyla akrabaları, Rab’bin ona ne büyük merhamet gösterdiğini duyunca, onun sevincine katıldılar (a. 58). Yahudi geleneğine göre, İbrahim zamanından beri yeni doğan bir erkek çocuğun sekizinci günde sünnet edilmesi ve Yahudi geleneğine göre çocuğa babasının adının verilmesi gerekiyordu (a. 59), ama Cebrail’in de onlara söylemiş olduğu gibi, çocuğun adı Yuhanna (Yahya) olacaktı (a. 60). Tabii ki, bu durum herkesi şaşırtmış olduğu için “Akrabaların arasında bu adı taşıyan kimse yok ki” (a. 61) diyerek Zekeriya’nın Elizabet’in isteğini geri çevirmesini istediler. Şunu hatırlayın: Zekeriya Tanrı’nın Sözü’nden şüphe edip bir işaret istediği için işaret olarak dilsizleştirilmişti, yani oğlu doğana kadar konuşamaz hale getirilmişti. Böylece ona el hareketleriyle işaret etmeye başlamışlardı (a. 62) ve bunun üzerine Zekeriya yazı levhası (üzeri balmumuyla örtülü bir tahta) olarak çevrilmiş olan bir levha alıp “Adı Yuhannadır” (a. 63) yazmıştı. Cebrail de, Elizabet de, Zekeriya da adının Yuhanna olacağını söylüyorlar. Ama biz ne hikmetse Yahya diye yazmaya devam ediyoruz. Artık Yahya adını kullanmamamız lazım!

 Onun adı Yuhanna olacaktı. Yuhanna “Tanrı merhametlidir” anlamına gelir. Tanıdıklarının hepsi Tanrı’nın Elizabet’e bir oğul vermesine sevinmiştiler. Herkes şaşakaldı (a. 63), çünkü bu doğum sıradan bir doğumun çok ötesinde bir doğumdu! O anda Zekeriya’nın ağzı açıldı, dili çözüldü. Tanrı’yı överek konuşmaya başladı (a. 64). Sonra Çevrede oturanların hepsi korkuya kapıldı (a. 65). Luka 1:64 Zekeriya’nın Tanrı’yı övdüğünü ve 1:67 de Zekeriya’nın Kutsal Ruh’la dolarak peygamberlikte bulunduğunu söylüyor. Peygamberlikte bulunmak ifadesi sizlere neyi düşündürüyor? Muhtemelen gelecekle ilgili bir bildiri olduğunu düşünüyorsunuzdur. Evet, gelecekle ilgili bir önbildiri anlamına gelebilir, ama Grekçe profetey kelimesi çoğunlukla Tanrı’nın yaptıklarını açıklamak ya da kelamı açıklamak anlamına geliyor. Bir anlamda, kelama dayalı tüm vaazlar peygamberliktir. İşte Zekeriya çeşitli yollarla coşkulu bir şekilde peygamberlik yapıyor.

Geçmiş Zaman Kipinde Kutluyor

Birincisi, Zekeriya geçmiş zaman kipinde kutluyor: İsrail’in Tanrısı Rab’be övgüler olsun! (a. 68). Burada övgüler olsun olarak çevrilmiş olan Grekçe Εὐλογητὸς kelimesi bereketlenmiş olan anlamında geliyor ve Eulogitos kelimesi Rabbin sıfatlarından birisi olarak kullanılıyor. Zekeriya aslında, ‘Rab bereketlenmiş olandır, çünkü bu yaşlı günlerimde bana bir oğul vererek beni yeniden canlandırmıştır’ diyor. Burada söylemiş olduğu da bu değil mi? Bu hikayeyi hep birlikte incelerken tekrar tekrar şaşırıyoruz. Ve şimdi bir sürpriz daha karşımıza çıkıyor. Bu yaşlı rahip Zekeriya sonunda konuşmaya başlıyor ve kutluyor, ama bu kutlama bizim anladığımız anlamda bir kutlama değil. Tanrı’nın gönderdiği Kurtarıcı’yı kutlarken Zekeriya’nın dediklerine dikkat edin: Çünkü halkının yardımına gelip onları fidyeyle kurtardı ve bizim için bir kurtuluş boynuzu yükseltti (a. 68-69). Daha yeni oğlu olmuştu ama sonra geçmiş zaman kipini kullanarak Tanrı’nın halkını ziyaret ettiğini ve Kutsal Yazılar’da güçlü kurtarıcı anlamına gelen bir kurtuluş boynuzunu yükselttiğini söylüyor.

 Pazar günü Meryem’in ilahisini incelerken de söylemiştim. Burada Zekeriya önbildirisel bir dil kullanarak geçmiş zaman kipini kullanıyor. Biz buna önbildirisel geçmiş zaman kipi diyoruz. Tanrı’nın gelecekte ne yapacağını duyuruyor, ama Tanrı’nın gelecekte yapacaklarından o kadar emin ki, Tanrı’nın gelecekte yapacaklarını geçmiş zaman kipiyle sanki gerçekleşmiş gibi duyuruyor. Burada Zekeriya’nın imanını, Tanrı’nın gücüne olan güvenini görüyoruz.

Peygamberlik Zaman Kipleriyle Kutluyor

Tanrı eski vaatlerini ve önbildirilerini yerine getirirken, Zekeriya sadece geçmiş zaman kipinde kutlamakla kalmıyor, ama aynı zamanda peygamberlik zaman kiplerini kullanarak da kutluyor. “İsrail’in Tanrısı Rab’be övgüler olsun! Çünkü halkının yardımına gelip onları fidyeyle kurtardı. Eski çağlardan beri Kutsal peygamberlerinin ağzından bildirdiği gibi, Kulu Davut’un soyundan Bizim için güçlü bir kurtarıcı çıkardı (a. 68, 69, 70). Daha sonra 1:72’de tekrar ediyor: Böylece atalarımıza merhamet ederek Kutsal antlaşmasını anmış oldu. Tanrı, Kurtarıcı’yı göndererek sadece sözünü yerine getirmiş olmuyordu, çünkü bunu yapmak zorundaydı. Bunu yapacaktı çünkü yapmak istiyordu! Eski Antlaşma’nın Tanrı’nın merhametinin kaynağını nasıl tasvir ettiğini biliyor musunuz? Biz ‘yürekten’, ‘kalpten’, ‘kalbimin derinliklerinden’ gibi ifadeler kullanıyoruz. Peki Tanrı kendi halkına merhametini açıklarken ne gibi ifadeler kullanıyor? Kutsal Yazılar’da merhamet yürekten (kalpten) değil, bağırsaklardan gelir! Evet, yanlış duymadınız! Bağırsaklar Tanrı’nın merhametinin derinliklerini tasvir etmek için kullanılıyor. ‘Merhamet Tanrı’nın varlığının derinliklerinden gelir’ anlamında kullanılıyor.

Siyasi Zaman Kipleriyle Kutluyor

Tanrı kendi halkına çok çok merhametli davrandığı için Zekeriya Tanrı’nın merhametli ziyaretini siyasi zaman kipleriyle kutluyor: Düşmanlarımızdan, Bizden nefret edenlerin hepsinin elinden Kurtuluşumuzu sağladı… Nitekim bizi düşmanlarımızın elinden kurtaracağına ant içerek söz vermişti (a. 72, 74). Kurtuluş! Rabbimiz İsa Mesih’in, Tanrı’nın Kurtarıcısı’nın doğumu, yaşamı, ölümü, dirilişi ve göğe alınışının amacı da bu değil mi? Kurtuluş! Peki, kimden kurtuluş? Neyden kurtuluş? Roma’dan mı! Tabii ki Hayır! Zekeriya’nın yeryüzüyle ilgili tasvirleri kullanarak ebedi konuları nasıl Eski Antlaşma peygamberleri gibi anlattığına dikkat edin. Düşmanlardan ve nefret edenlerden kurtulmak, günahlarımızdan bağışlanmanın nasıl bir şey olduğunu bize anlatmanın bir yoludur. Kendi oğlundan, yani Rabbin yolunu hazırlayacak haberci olan Vaftizci Yuhanna’dan nasıl bahsettiğine dikkat edin. Sen de, ey çocuk, Yüceler Yücesi’nin peygamberi diye anılacaksın. Rab’bin yollarını hazırlamak üzere önünden gidecek (a. 76). Rabbin yolunu nasıl hazırlayacaktı? Vaftizci Yuhanna O’nun halkına, günahlarının bağışlanmasıyla kurtulacaklarını bildirecekti. Zekeriya, oğlu Vaftizci Yuhanna’nın vaaz edeceği kurtuluşu nasıl tanımlıyor? Kurtuluş günahlarının bağışlanmasıdır. Hristiyanlık hiçbir siyasi partiyi desteklemez! Ne yazık ki bugün batı dünyasında Hristiyanlık siyasi partilerle çok fazla içli dışlı olmuş durumda! Avrupa’da birçok ülkede bazı parti isimlerinde ‘Hristiyan’ adının geçtiğini görüyoruz. Amerika’da Hristiyan sağcılar, Hristiyan solcular, Hristiyan liberaller gibi kavramlarla da karşılaşıyoruz. Zekeriya günahtan kurtuluşu kutluyor!

 (Vaftizci) Yuhanna’nın vaaz ettiği ve yolunu hazırlamak için hazırlığını yaptığı bu kurtuluş O’nun merhameti sayesinde gelecekti! Burada tekrar O’nun derin merhametiyle ilgili tasviri görüyoruz. Tanrı’nın merhametinin halkına getireceklerine dikkat edin: Çünkü Tanrımız’ın yüreği merhamet doludur. O’nun merhameti sayesinde, Yücelerden doğan güneş, karanlıkta ve ölümün gölgesinde yaşayanlara ışık saçmak Ve ayaklarımızı esenlik yoluna yöneltmek üzere Yardımımıza gelecektir (a. 78-79). Yücelerden doğan güneş nedir? Hatta, yücelerden doğan Güneş kimdir? Malaki peygamber onu “doğruluk güneşi” (Malaki 4:2) olarak tasvir ediyor. Yeşaya peygamber şöyle yazıyor: “Kalk, parla; Çünkü Işığın geliyor, RAB’bin yüceliği üzerine doğuyor. Dünyayı karanlık, halkları koyu karanlık örtüyor; Oysa RAB senin üzerine doğacak, Yüceliği üzerinde görünecek.” (Yeşaya 60:1–2). Yücelerden doğan bu güneş bir kişinin tasviridir. Bu kişi insan bedeni alarak dünyamıza girmiş olan Tanrı’nın ebedi Oğludur, ve biz onu Rabbimiz İsa Mesih olarak tanıyoruz. Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un Adıyla. Amin.